Eylül- Tanrı ve İyilik Arasındaki Bağ

 Bence iyilik ya da kötülük, Tanrının istediğinden bağımsız şekilde var olup, evrenseldir. Yani bir şeyin iyi olması, sadece Tanrı öyle istediği için değil; zaten doğası gereği iyi olduğu için iyidir. Tanrı, bu iyiliği fark eden ve insanlara bildiren yüce bir varlıktır. Kısaca, Tanrı’nın bir şeyi buyurmasının nedeni, o şeyin gerçekten doğru veya adil olmasıdır.

‎Eğer “bir şey Tanrı istediği için iyidir” deseydik, o zaman Tanrı ne isterse onu iyi sayardık. Bu da bence pek mantıklı olmazdı, çünkü o zaman Tanrı kötülüğü bile emretse, biz onu “iyi” kabul etmek zorunda kalırdık. Bu durumda “iyilik” kavramının kendi anlamı kalmazdı; tamamen Tanrı’nın keyfine bağlı olurduk. Oysa iyilik, merhamet gibi kavramlar, insan aklıyla da anlaşılabilecek kavramlardır. İnsan, vicdanı ve aklıyla bir şeyin iyi ya da kötü olduğunu kavrayabilir.

‎Bu yüzden bana göre Tanrı, iyi olanı emreder çünkü o şey zaten iyidir. Yani iyiliği Tanrı belirlemez, ama o şeyin iyi olduğunu doğrular. Tanrı, insanlara iyiyi gösterip, onları doğru yola yönlendirir. Bu, hem Tanrı’nın adaletli bir varlık olduğunu gösterir hem de insan aklının değerini küçümsemez.

‎Kısacası, Tanrı’nın buyurdukları iyiliğin kaynağı değil, yansımasıdır diyebilirim. İyilik, Tanrı’dan bağımsız var olan, ama Tanrının bir bakıma onayladığı bir şeydir. Bu yüzden “bir şey, iyi olduğu için Tanrı tarafından buyrulmuştur” demek bana göre hem ahlaki hem de mantıksal açıdan daha tutarlıdır.

                             Eylül Çinar / 855